Türkiye'de Geleneksel & Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları

İlk çağlardan bu yana insanlar karşılaştıkları hastalık, sakatlık, salgın, ölüm gibi var oluşlarını tehdit eden olaylar karşısında, önleyici ve tedavi edici yöntemler geliştirmeye çalışmışlardır.  Tarihin başlarında doğaüstü varlıklara olan inanç ve büyü gibi öğeler bu önleyici ve tedavi edici yöntemlerin temelini oluştururken, toplumsal tecrübeler ve hayvan davranışlarına dair gözlemler tedavi sanatının istatistiki  gerçeklere dayanarak gelişmesine neden olmuştur.  18.yy’ın başlarında ise pozitif bilimlerdeki ilerleme “şifacılık" ve “hekimlik” mesleğini birbirlerinden iyice ayırmaya başlamıştır.   Bugüne gelindiğinde, özellikle son 20 yılda ortaya çıkan “doğaya/doğala yönelim” trendi ve modern tıp uygulamalarının yetersiz kaldığı alanlar - 1000lerce yıllık mirasa sahip - geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yeniden  “hekimin” gündemine neden olmuştur. "Şunu açık ve net olarak ifade etmek isterim; geleneksel ve tamamlayıcı tıp, modern tıbbın alternatifi değil, tamamlayıcısıdır. Tıp ilmi, insanlık tarihiyle yaşıttır. Sorun modern tıbbın geçmişle bağlarını kopararak, bu birikimi yok sayması ve insanın ruh ve beden bütünlüğünü gözardı etmesidir”

Emine Erdoğan Geleneksel Tıp Nedir? "Geleneksel tıp” kavramı; hastalıklardan korunma, teşhis ve tedavide - açıklanabilen ya da açıklanamayan - bütün kültürel bilgi, yetenek ve uygulamalar toplamını ifade etmektedir. “Tamamlayıcı tıp” ve “alternatif tıp” terimleri ise sıkça “geleneksel tıbbı” ifade etmek için kullanılsa da, bunlar, o ülkenin kendi geleneklerinin bir parçası olmayan ve mevcut sağlık sistemine entegre olmamış geniş bir dizi sağlık uygulamasını da kapsamaktadırlar.

Geleneksel tıp uygulamaları - sağlık hizmetleri bir bütün olarak ele alındığında- önemli ve yaygın bir kullanıma sahip, fakat sıklıkla hafife alınan ve hatta hakir görülen bir alan olmuştur ülkemizde. Halbuki bu uygulamalar; sağlığın idamesi, hastalıktan korunma ve özellikle kronik hastalıklar başta olmak üzere tedavide, uzun bir geçmişe ve bugün dahi yaygın bir uygulama/uygulanma coğrafyasına sahiptirler.

Anadolu toplumlarının günlük hayatının bir parçası olan ve şifa verdiği kabul edilen yüzlerce bitki, bitkisel yağ ve maden, tılsım (nazar boncuğu, şifa kapları vb.), kaplıca ve ilişkili uygulamalara, günümüzde de yaygın olarak başvurulmaktadır. 

Geleneksel & Tamamlayıcı Tıp Uygulamalarının İtibarı Günümüzde insanların geleneksel tıp uygulamalarına olan ilgisi artarken, bu mirasa sahip çıkmak, ondan öğrenmek, üzerine koymak ve özellikle halk sağlığının korunmasında bu mirastan etkin şekilde yararlanmak, bugün artık önemli bir ihtiyaç halini almıştır.  Öyle ki biz bu mirasa sahip çıkmadıkça; bu alana kontrolsüz şekilde ilgi duyan çaresizlik içerisinde ve/ya bilinçsiz birçok insan, bu ilgiden ticari kazanç elde etmek isteyen kayıt dışı ve ahlaksız umut tacirlerinin ağına düşerek, bir çok istenmeyen sonucun ortaya çıkmasına neden olmaktadır/olacaktır.

"Geleneksel ve tamamlayıcı tıp alanına bilimsel bir temel kazandırmak zaruridir. Bilim insanlarımız bu konuya ön yargısız yaklaşmalı, yetkililerimiz suistimalleri önlemelidir, iş adamlarımız bu alana yatırım yapmalı, modern tesisler açmalıdır."

Emine Erdoğan

Bu anlamda geleneksel ve tamamlayıcı tıp hizmetlerine toplumun güvenli ve bilinçli erişiminin sağlanması, bu derin ve zengin bilgi birikiminin kanıta dayalı uygulamalarla sağlık sistemine entegre edilmesi, uygulayıcıların ve uygulamaların standardize edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü 2014 - 2023 Geleneksel Tıp Stratejisi

Dünya Sağlık Örgütü 2014 - 2023 Geleneksel Tıp Stratejisi bugün bütün ülkeleri, modern sağlık sistemlerini geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları açısından güçlendirmeleri için teşvik etmektedir. 

Bizim Sağlık Bakanlığı’mız da bu noktada, geleneksel ve tamamlayıcı tıbbın kanıta dayalı bir şekilde sağlık sistemine entegrasyonu için stratejik bir plan hazırlamış, yürürlüğe koymuş ve gerekli mevzuat çalışmalarının ardından bir “Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği” yayımlanmıştır.

Konu ekseninde diğer kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları ile çalışmalarına devam eden Sağlık Bakanlığımız, amaca yönelik ciddi bir hukuksal alt yapı oluşturulmuştur. Resmi rakamlara göre mevcut durumda; 20’ye yakın üniversitemiz "Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama Merkezi" hizmeti vermeye başlamış, 500’e yakın "Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Ünitesi” açılmış ve 14 Sertifikalı Uygulama alanında yaklaşık 5000 sertifika verilmiştir.

REFERANSLAR

Resmi Gazete (2014) Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği. Retrieved from: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm

WHO (2013) "WHO traditional medicine strategy: 2014-2023" World Health Organization, Geneva